ادیت در ویولن ۶

هدف از این نوشته بررسی انگشت گذاری (ادیت دست چپ) یکی از جملات پایین رونده ی سریع در بخش دوم (Recitativo) کنسرتو ویولن شماره دو ماکس بروخ است. از آنجا که غالب ادیت های چاپی در دسترس موجود از این جمله که برای انگشت گذاری آن ارائه گردیده، دارای روشی مشابه در شکل انگشت گذاری بوده و درعمل اجرای سولیست را دارای پرش و قطع های بزرگ صدایی و نیز دشواری در امر اجرا می سازد، در این مطلب به بررسی نحوه انگشت گذاری این جمله پرداخته خواهد شد.

شناخته شده ترین نحوه انگشت گذاری منتشر گردیده برای اجرای این جمله (از فا دیز انگشت اول در پوزیسیون هشتم تا فا دیز انگشت اول در پوزیسیون اول سیم می) مبتنی بر رعایت الگویی همسان و تکرار شونده برای تعداد پنج جمله پایین رونده مرکب از سه نت، در اولین سیم می باشد (تصویر شماره ۱) در نگاه اول، این الگوی تکرار شونده که به راحتی در ذهن نوازنده باقی می ماند و نیز هم شکلی نحوه انگشت گذاری (انگشت گذاری به شکل الگوی اول- سوم- اول) در جملات همسان سه نتی، جالب می نماید.

اما تعداد زیاد تغییر پوزیسیون ها(پنج تغییر پوزیسیون به ازای اجرای پنج جمله سه نتی) و نیز جابجایی نسبی زیاد دست چپ برای ایجاد این تغییر پوزیسیون ها برروی گریف، گذشته از آنکه بر دشواری اجرایی جمله می افراید ازسرعت کلی اجرای جمله کاسته و پرش های صدایی زیادی در اجرای این پاساژ لگاتو ایجاد می کند.

از دیگر سو ادامه روند نواختن جمله نیز با اتخاذ این روش دچار اشکال می گردد، زیرا در این شکل انگشت گذاری بلافاصله برای اجرای می بمل بعد از فا دیز نواخته شده در اولین پوزیسیون دو راهکار اصلی باقی می ماند. الف- پرش بر روی نت می بمل با انگشت دوم پوزیسیون دوم بر روی سیم لا(روش پیشنهادی غالب نسخه های چاپی)

ب- باقی ماندن بر پوزیسیون اول و ادامه روند نواختن جمله تا انتها بر پوزیسیون اول. در راهکار ب، با توجه به ناچار شدن نوازنده برای دو بار تغییر سیم در اجرای یک جمله سه نتی علاوه برآنکه بر دشواری اجرا به علت تعدد تغییر سیم افزوده می گردد، فرم کلی و شکل اصلی روش اجرای جملات همسان سه نتی نیز دچار اشکال می گردد و به همین علت معمولا در نسخ ادیت شده این جمله،اجرای هیچیک از جملات سه نتی همراه با تغییر سیم نیست.

در راهکار الف نیز تغییر پوریسیون همراه با تغییر سیم، بوجود آورنده پرش صدایی اضافه دیگری در روند اجرای این جمله که دارای شکل کلی” پیوسته (لگاتو)” به لحاظ فرم صدایی است، می باشد. افزون بر امر فوق دو ایراد دیگر نیز در اجرای این راهکار به نظر می رسد:
الف-۱: پس از اجرای نت می بمل با انگشت دوم پوزیسیون سوم سیم لا اجرای فا دیز با انگشت سوم که دارای یک و نیم پرده فاصله از انگشت دوم می باشد، دارای شکلی نا مطلوب از دیدگاه میزان بازشدگی- کشیدگی انگشت سوم نسبت به انگشت دوم است، در اینجا تمپوی بالای اجرای جمله نیز بر دشواری این روش انگشت گذاری می افزاید.

الف-۲:در اینجا اجرای نت دو بکار در سیم لا بلافاصله پس ازنت می بمل نیز منوط به تغییر پوزیسیون مجددی می گردد(اجرای دو بکار در پوزیسیون اول یا دوم)، که نظر به نکات گفته شده در بالا از جهت تعدد تغییر پوزیسیون ها و ایجاد پرش مجدد مطلوب به نظر نمی رسد.

هر چند در راهکار الف-۱ می توان برای جلوگیری از میزان بازشدگی – کشیدگی زیاد انگشت سوم، از انگشت چهارم برای اجرای نت فا دیزاستفاده نمود، اما نظر به اجباری بودن انجام تغییر پوزسیون مجدد در راهکار الف-۲ برای اجرای نت دو بکار و نامطلوب بودن این راهکار، هیچیک از روش های الف و ب توصیه نمی گردد.

بنابراین به نظر می رسد که باید راهکاری اندیشیده شود که از تغییر پوزیسیون های متعدد دارای فاصله طولی زیاد، که منجر به دشواری و کاهش سرعت اجرایی می گردد، جلوگیری شده و روال کلی اجرای جمله از لحاظ شکل صدایی پیوسته ی آن نیز، دچار اختلال نگردد و شاهد فرمی یکدست و سریع در نحوه کلی اجرای این جمله باشیم که در قسمت بعدی نوشته، این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

این مطلب نخستین بار در مجلۀ موسیقی گفتگوی هارمونیک منتشر گردیده است